Opiera się na wrodzonych wzorcach ruchowych – nie naucza, nie ćwiczy, nie trenuje prawidłowych procesów ruchowych
Metoda Vojty pobudza do aktywności mózg i drzemiące w nim „wrodzone,, zakodowane wzorce ruchowe”, wymusza przetransportowanie tej aktywności do mięśni tułowia i kończyn w formie skoordynowanych ruchów.
Jeśli badanie neurokinezjologiczne motoryki spontanicznej dziecka, reakcje ułożeniowe oraz badanie odruchów pierwotnych wykaże odchylenia od prawidłowości, to możliwie najwcześniejsze zastosowanie metody odruchowej lokomocji pozwoli na niedopuszczenie do patologicznego rozwoju, a przynajmniej zminimalizowanie jego skutków.
- Terapia odruchowa lokomocji wg Vojty polega na odruchowym wyzwalaniu prawidłowych wzorców lokomocji;
- Rolą fizjoterapeuty po skierowaniu dziecka na terapię przez lekarza, jest ustalenie głównego problemu dziecka, określenie pierwszego celu jej prowadzenia oraz co najważniejsze dobór programu ćwiczeń;
- Kluczem dla powodzenia rehabilitacji metodą Vojty są RODZICE, na których spoczywa obowiązek jej systematycznego prowadzenia;
- Rozwiązywanie technicznych problemów ćwiczeń należy do fizjoterapeuty;
- Warunkiem niezbędnym do odniesienia maksymalnego efektu jest świadomość rodziców o istniejącym problemie w rozwoju własnego dziecka oraz przekonanie o konieczności rozpoczęcia i prowadzenia takiej terapii.
- Metoda Vojty wykorzystuje do pobudzania centralnego układu nerwowego tzw. receptory czucia głębokiego, czyli prioprioreceptory;
- W praktyce polega to na ułożeniu dziecka w ściśle określonej pozycji, utrzymaniu jej przez pewien czas oraz pobudzaniu tzw. stref stymulacji, a po wzbudzeniu oczekiwanej reakcji ruchowej na zastosowaniu odpowiedniego oporu.
Bezwzględnym warunkiem uzyskania prawidłowej reakcji ze strony centralnego układu nerwowego (mózgu) dziecka jest BEZBOLESNOŚĆ działania terapeuty oraz rodziców w trakcie stymulacji.
Niezachowanie tej zasady spowoduje włączenie się receptorów bólu, czyli nocyreceptorów. Spowoduje to niedotarcie potrzebnych bodźców z wcześniej wymienionych receptorów czucia głębokiego (prioprioreceptorów) do mózgu, a w konsekwencji nie zostaną wywołane pożądane reakcje!!!
Reakcja, którą wywołujemy dzieje się poza wolą dziecka. Jednocześnie zostaje przyłożony odpowiedni opór. Dla dziecka jest to ciężka praca oraz odczucie dużego dyskomfortu wobec którego ma ono prawo wyrazić swoją dezaprobatę i niezadowolenie. Zasady prowadzenia prawidłowej terapii wg metody Vojty
- ćwiczenia 4 x dziennie,
- trzy wzorce (na plecach, na boku, na brzuchu),
- każdy wzorzec 2 x każda strona,
- czas trwania terapii zależny jest od wieku dziecka: 0-6m.ż. – max 5 minut, 6-12m.ż. – 8-10 minut, starsze dzieci – max. 15-20 minut.
- spotkania z terapeutą 1-2 / tydzień,
- wykluczenie przeciwwskazań,
- spokój i opanowanie Rodzica i terapeuty
Zastosowanie
- zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowo-mięśniowej (asymetrie ułożeniowe dotyczące pochylenia głowy, asymetrii tułowia, chętniejszego używania jednej kończyny);
- zaburzenia motoryki spowodowanej uszkodzeniami mózgu (np. MPDZ);
- obwodowe uszkodzenia (np. porażenie splotu barkowego, rozszczep kręgosłupa);
- choroby nerwowo-mięśniowe;
- choroby genetyczne (np. zespół Downa);
- kręcz szyi;
- wspomagająco przy leczeniu dysplazji stawu biodrowego;
- w schorzeniach i ograniczeniach kręgosłupa ( np. skolioza, wada postawy, wady stóp).
Metoda Vojty podobnie jak inne działania medyczne nie jest stuprocentowym środkiem na likwidowanie wszystkich problemów zdrowotnych dzieci, tym bardziej, że dotyczy ona tak trudnej dziedziny jak neurologia rozwojowa, przed którą stoi jeszcze wiele nierozwiązanych problemów. Coraz liczniejsze wyniki badań naukowych świadczące o jej skuteczności powinny zachęcać jednak do popularyzacji tej koncepcji na szeroką skalę w naszym kraju. Sygnały alarmowe w rozwoju dziecka w pozycji na plecach:
- przedłużona i/lub pogłębiona lordoza odcinka szyjnego kręgosłupa (odginanie główki do tyłu);
- asymetria tułowia, często połączona z asymetrią głowy;
- ułożenie odgięciowe (hiperlordoza odcinka lędźwiowego kręgosłupa, brak przylegania pleców do podłoża -„mostki”);
- kciuki w inklinacji, szczególnie po 3 miesiącu życia;
- brak koncentrycznej pracy mięśni brzucha;
- brak lub słabe wodzenie oczu za zabawką szczególnie po drugim miesiącu życia.
Sygnały alarmowe w rozwoju dziecka w pozycji pronacyjnej:
- brak unoszenia główki i/lub przekładania na drugi policzek, szczególnie po szóstym tygodniu życia;
- unoszenie główki bez podparcia na kończynach górnych, unoszenie poprzez odginanie tułowia;
- asymetria ustawienia główki i/lub tułowia;
- podpór na wyprostowanych łokciach i zaciśniętych piąstkach, kciuki w inklinacji, rotacja wewnętrzna kończyn górnych;
- hiperlordoza odcinka szyjnego i/lub lędźwiowego kręgosłupa.